Ayrıntılı ultrasonografi veya detaylı ultrasonografi veya ileri düzey (ikinci düzey) ultrasonografi aynı anlamdadır. 3 boyutlu ultrasonografi veya 4 boyutlu ultrasonografi bunlarla aynı anlama gelmez ancak halk arasında çoğunlukla aynı sanılır. Aslında bu tanımların tümü bebeğin ultrason ile incelenebilecek tüm sistem ve organlarının ayrıntılı muayenesidir. ayrıntılı ultrasonda asıl amaç, bebeğin doğumsal kusurlar açısından taranmasıdır. Ayrıntılı ultrasonografi sırasında aileye bebeğin yüzü, elleri, ayakları 4 boyutlu olarak gösterilebilir ancak ayrıntılı ultrasonografi esas olarak 2 boyutlu olarak yapılır. Ayrıntılı ultrasonografide önemli olan ultrason cihazının 3 veya 4 boyutlu olması değildir. Ayrıntılı ultrasonografide önemli olan bu konuda bilgili ve deneyimli bir uzmanın değerlendirmesidir.
Ayrıntılı ultrason için farklı ülkeler farklı haftalar belirlemiştir. 18-22 hafta ya da 20-24 haftaya kadar ayrıntılı ultrason yapılabilmektedir. Bazı organlar gelişme döneminde olduğundan eğer erken haftalarda yapıldı ise ultrason, 1 ay sonra tekrar hasta çağrılabilmektedir. Özellikle kalp ve beyin incelemesi 22 haftada tekrar edilebilmektedir. Ama çoğunlukla ülkemizde Detaylı ultrasonografi 19-24. haftalar arasında yapılır. Bu dönemde bebek ve organları yeterince büyümüştür ve daha iyi görüntü elde etmek için bebeğin çevresindeki su miktarı boldur. Bu dönemde yapılmasının bir başka nedeni de olası bir anomali saptanması durumunda gebeliğin sonlandırılması açısından çok geç kalınmış olmamasıdır. Bu incelemede bebek ve bebeğe ait yapılar "tepeden tırnağa" gözden geçirilir ve ultrasonografi ile gözlemlenebilecek tüm özellikler dikkatli bir şekilde incelenerek bebeğin sağlık durumu hakkında ayrıntılı bilgi edinilir. yüksek riskli gebeliklerde ayrıntılı ultrason tekrarı gerekebilir.
Değerlendirmenin sağlıklı yapılabilmesi için teknik özellikleri üstün olan bir ultrason cihazının kullanılması uygun olur. Detaylı ultrasonografinin bu konuda özel eğitim almış radyologlar tarafından yapılması idealdir. Ultrasonografi işlemi size ve bebeğinize asla zarar vermez. Ayrıntılı ultrasonografi raporu gebeliğin mevcut durumu ve ayrıntılı anatomik incelemesini içerir. Bu rapor bebeğin görüldüğü dönemdeki durumu hakkında ayrıntıları ve gerekiyorsa danışmanlık bilgilerini içerir.
Ayrıntılı ultrasonda aşağıdaki yapılar değerlendirilir
-
Bebeğin pozisyonu
-
Plasenta(bebek eşi) yerleşimi ve rahim ağzı uzunluğu
-
Göbek kordonundaki damarların sayısı
-
Bebeğin içinde bulunduğu su miktarı
-
Büyüme takibi için ölçümler: Kafa çapı, kafa çevresi, karın çevresi, kemik uzunlukları
-
Kafa içi yapılar
-
Yüz profili ve burun kemiği, Üst dudak bütünlüğü
-
Ense kalınlığı: 11-14. Haftada ensedeki sıvı kalınlığı ölçülürken, bu haftada cilt kalınlığı ölçülmektedir.
-
Akciğerler, Diyafram zarı
-
Kalp odacıkları
-
Kalbe giren ve çıkan büyük damarlar
-
Mide, barsak yoğunluğu
-
Böbrekler ve idrar torbası
-
Omurga
-
Kollar, bacaklar, eller, ayaklar
-
Uzun kemiklerin ölçülmesi
-
Ayrıntılı ultrasonografi en iyi merkezlerde en tecrübeli uzmanlar tarafından yapılsa bile bebekteki anomalileri %100 saptayamaz. Ortalama %70 civarında anomaliler saptanabilir. Çünkü bazı anomaliler ultrasonda saptanacak belirtiler vermez, bazı anomaliler ultrason yapıldıktan sonra daha ileri aylarda gelişebilir.
Normalde bütün gebeliklerin yaklaşık %2-3 kadarında anomali (doğumsal kusur) vardır. Tek yumurta ikizlerinde ve akraba evliliklerinde bu oran artar %4-5 olur.
